Vedat Işıkhan, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bünyesinde yaptığı açıklamada, “ödeme gücü, prim gün sayısı ve hizmet süresiyle orantılı emekli maaşına geçilmesi gerektiğini” vurguladı.
Yeni sistemde uzun süreli çalışan ve daha çok prim ödeyen vatandaşların, kısa süreyle ya da düşük primle çalışanlara oranla daha yüksek emekli aylığı almaları hedefleniyor.
Bu modelle birlikte emeklilikteki “eşit maaş, farklı prim gün sayıları” gibi adaletsizliklerin giderilmesi amaçlanıyor.
Sistemin teknik olarak “prim gün sayısına göre maaş belirlemesi”yi esas alan bir yapıya evrilmesi bekleniyor; ancak uygulama detayları henüz kesinleşmiş değil.
Neler Değişecek?
Mevcut sistemde emeklilik şartları, hizmet süresi, yaş ve prim gün sayısı gibi çeşitli kriterlere göre belirleniyor. Örneğin, tam emeklilik için eski sistemde prim gün sayısı kadınlarda 5.000-5.975 gün, erkeklerde 5.000-5.975 gün aralığındaydı.
Yeni modelle “aynı maaş için farklı prim gün sayısına eşit ödeme” durumu azaltılacak; yani aynı hizmet süresinde ancak farklı prim gün sayısı ödemiş kişiler arasında maaş farkı oluşabilir.
Bu değişim hem çalışanları daha uzun süre çalışmaya hem de prim gün sayılarını artırmaya teşvik edici bir unsur taşıyabilir.
Mevcut sistemde emeklilik şartları, hizmet süresi, yaş ve prim gün sayısı gibi çeşitli kriterlere göre belirleniyor. Örneğin, tam emeklilik için eski sistemde prim gün sayısı kadınlarda 5.000-5.975 gün, erkeklerde 5.000-5.975 gün aralığındaydı.
Yeni modelle “aynı maaş için farklı prim gün sayısına eşit ödeme” durumu azaltılacak; yani aynı hizmet süresinde ancak farklı prim gün sayısı ödemiş kişiler arasında maaş farkı oluşabilir.
Bu değişim hem çalışanları daha uzun süre çalışmaya hem de prim gün sayılarını artırmaya teşvik edici bir unsur taşıyabilir.
Düzenlemenin tüm sigortalıları kapsayıp kapsamaması henüz net değil; henüz yasal değişiklik marifetiyle yaşama geçirilecek aşamasında.
Özellikle uzun süre prim ödeyen, hizmet süresi yüksek olan sigortalıların lehine olması öngörülüyor.
Uygulama takvimi ve detayları bakanlık tarafından kamuoyuna geçirilecek. Şu an itibarıyla “çalışılıyor” aşamasında.
---
Uzmanların Görüşleri ve Değerlendirme
Ekonomi ve sosyal güvenlik uzmanları, bu tarz bir sistem değişikliğinin sosyal güvenlik sisteminin sürdürülebilirliği açısından olumlu bir adım olabileceğini söylüyor. Çalışanların prim ödeme motivasyonunun artabileceği vurgulanıyor.
Öte yandan, geçiş dönemi düzenlemeleri, eşitlikçi alınan haklar gibi unsurların nasıl düzenleneceği belirsizlik taşıyor. Sistemin bireysel çalışma geçmişlerine göre farklılık yaratabileceği yönünde dikkat çekiliyor.
Özellikle uzun süre prim ödeyen, hizmet süresi yüksek olan sigortalıların lehine olması öngörülüyor.
Uygulama takvimi ve detayları bakanlık tarafından kamuoyuna geçirilecek. Şu an itibarıyla “çalışılıyor” aşamasında.
---
Uzmanların Görüşleri ve Değerlendirme
Ekonomi ve sosyal güvenlik uzmanları, bu tarz bir sistem değişikliğinin sosyal güvenlik sisteminin sürdürülebilirliği açısından olumlu bir adım olabileceğini söylüyor. Çalışanların prim ödeme motivasyonunun artabileceği vurgulanıyor.
Öte yandan, geçiş dönemi düzenlemeleri, eşitlikçi alınan haklar gibi unsurların nasıl düzenleneceği belirsizlik taşıyor. Sistemin bireysel çalışma geçmişlerine göre farklılık yaratabileceği yönünde dikkat çekiliyor.
